بلانکیت یا جوهر قند، ماده ای شیمیایی با نام علمی “Sodium dithionite” دی سدیم دی تیوم سولفات (Na₂S₂O₅)، به عنوان یک ترکیبی سفید کننده و نگهدارنده در صنایع مختلف شناخته شده و استفاده می شود. این ماده در برخی از کشور ها در اهداف خاص و با نظارت دقیق مجاز است اما، در کشور ایران به دلیل استفاده نادرست آن در تولید انواع نان، بحث های بسیار زیادی را به همراه خود دارد. بلانکیت به ویژه در نانوایی ها برای سفیدتر کردن نان، افزایش دوام و ماندگاری و همچنین پوشش ضعف کیفیت آرد مورد استفاده قرار می گیرد.
هر چند بلانکیت ممکن است در نگاه اول ظاهر نان را جذاب تر کرده و ظاهر آن را سفید تر و تازه تر نشان دهد، اما این ماده شیمیایی تهدید های جدی را برای سلامتی انسان به همراه دارد. آزمایشات و مطالعات علمی نشان داده اند که مصرف مداوم نان حاوی بلانکیت می تواند عوارضی را مثل مشکلات گوارشی، آسیب دیدن کبد و کلیه و حتی افزایش خطر ابتلا به سرطان را به دنبال داشته باشد. همچنین استفاده مکرر از این ماده می تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و زمینه ساز بیماری های مزمن شود.
متاسفانه یکی از دلایل استفاده از بلانکیت در نانوایی ها، عدم آگاهی کافی برخی از افراد نانوا و تولید کننده، از مضرات این ماده و همچنین تلاش برای کاهش هزینه ها با استفاده از آرد بی کیفیت است. این موضوع باید اهمیت آگاهی بخشی به نانوایان و مصرف کنندگان و علی الخصوص نظارت دقیق و مداوم را بر فرآیند تولید نان را دوچندان نماید.
انتخاب روش های طبیعی چون تخمیر مناسب و استفاده از مواد اولیه با کیفیت بالا، می تواند برای سدیم دیتیونیت جایگزین موثر و صحیحی باشد و سلامت مصرف کنندگان را تضمین کند. در این راستا، لازم است با اطلاع رسانی عمومی و نظارت های قانونی، از گسترش استفاده از مواد مضر در صنایع غذایی چون بلانکیت جلوگیری شود. بلانکیت مثالی آشکار از خطراتی است که استفاده از از آن بدون دانش کافی می تواند برای جامعه به همراه داشته باشد.
بلانکیت چیست؟
بلانکیت چیست؟ بلانکیت یا همان جوهر با نام علمی دی سدیم دی تیو سولفات، از جمله ماده های شیمیایی است که به عنوان سفید کننده و نگهدارنده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد سدیم دی تیونیت در صنایع مختلف
کاربرد های بلانکیت در برخی صنایع عبارتند از:
صنایع غذایی
بلانکیت در برخی موارد برای سفید کردن محصولات غذایی مانند قند، شکر و نان به کار می رود. همچنین از آن برای افزایش ماندگاری برخی خوراکی ها استفاده می شود که هر چند استفاده از آن در صنایع غذایی در بسیاری از کشور ها ممنوع است.
صنایع نساجی
در صنعت نساجی از بلانکیت برای فرآیند رنگ بری و سفید کردن پارچه ها، به عنوان یک ماده شیمیایی موثر مورد استفاده قرار می گیرد.
صنایع کاغذ سازی
برای حذف زردی کاغذ و یا افزایش سفیدی آن، این ماده به عنوان یک عامل سفید کننده کاغذ به کار می رود.
صنایع عکاسی
بلانکیت در فرآیند ظهور عکس به عنوان تثبیت کننده کاربرد دارد و به پایداری تصاویر کمک می کند.
صنایع شیمیایی و دارویی
در تولید برخی مواد شیمیایی و به عنوان عامل کاهنده در واکنش های شیمیایی، بلانکیت می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
صنایع تصفیه آب
بلانکیت می تواند در تصفیه آب آشامیدنی و استخر ها برای حذف فلزات سنگین و ترکیبات آلی نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
اگر علاقمند به مطالعه مطالب کاربردی و مهم درباره حوزه نانوایی و دستگاه های پخت نان هستید، شرکت تبریز پخت می تواند گزینه ای مناسب برای شما باشد. این شرکت در کنار مقالات کاربردی و مفید همچنان خدمات فروش دستگاه های پخت نان سنگک را به شما عزیزان نیز ارائه می دهد بدین منظور می توانید از سایت تبریز پخت دیدن فرمایید.
کاربرد بلانکیت در نانوایی ها
یکی از علل اصلی استفاده از بلانکیت در نانوایی ها، جبران کیفیت پایین آرد است. در مواردی که آرد مورد استفاده دارای رنگ کدر یا کیفیت نامناسب باشد، افزودن ماده بلانکیت در آرد، می تواند پوشاننده این کاستی ها بشود و نانی تولید کند که در نگاه اول برای مصرف کننده جذاب تر به نظر می رسد.
علاوه بر سفید کردن، بلانکیت می تواند به افزایش ماندگاری نان نیز کمک کند. این ماده با کاهش اکسیداسیون و کنترل فرآیند فساد، ظاهر و بافت نان را برای مدت طولانی تری حفظ می کند. این ویژگی به ویژه در نان هایی که برای فروش طولانی مدت و یا توزیع در مناطق دور تر تولید می شوند اکثرا مورد استفاده قرار می گیرد.
با این حال به طور کلی، استفاده از بلانکیت در نانوایی ها عموما به علت خطرات جدی که برای سلامت انسان به همراه دارد، غیر قانونی است. سازمان های نظارتی در بسیاری از کشور ها استفاده از این ماده رو در حوزه غذایی محدود و ممنوع کرده اند. با وجود این، برخی نانوایی ها به دلایل اقتصادی و یا عدم آگاهی همچنان از این ماده استفاده می کنند.
برای اینکه از خطرات سدیم دی تیونیت جلوگیری شده و کیفیت نان افزایش یابد، استفاده از روش های طبیعی مانند تخمیر طولانی مدت و استفاده از آرد مرغوب توصیه می شود. این اقدامات نه تنها به حفظ سلامتی مصرف کنندگان کمک می کند، بلکه موجب ارتقای اعتماد عمومی به محصولات نانوایی نیز می شود.
عواقب و مضرات استفاده از بلانکیت در نانوایی ها
بلانکیت یا جوهر قند که خاصیت شیمیایی دارد می تواند با استفاده در نانوایی ها عواقب و مضرات جدی را برای افراد مصرف کننده به همراه داشته باشد در زیر به برخی از این عواقب جدی مختصرا می پردازیم:
- مشکلات گوارشی: بلانکیت می تواند دیواره های روده و معده را تحریک کرده و منجر به التهاب، سوء هاضمه و اختلالات گوارشی شود.
- آسیب به کبد و کلیه: تجمع ترکیبات شیمیایی سدیم دی تیونیت در بدن، عملکرد کبد و کلیه را تحت تاثیر قرار می دهد و همچنین می تواند به نارسایی این اندام ها منجر شود.
- افزایش خطر سرطان: برخی از تحقیقات نشان داده اند که مصرف مداوم نان حاوی ماده بلانکیت می تواند خطر ابتلا به سرطان های دستگاه گوارشی را افزایش دهد.
- ایجاد مشکلات تنفسی: استنشاق بخارات حاصل از بلانکیت، به ویژه برای نانوایان می تواند مشکلات تنفسی و آلرژیک ایجاد کند.
- کاهش جذب مواد مغذی: این ماده شیمیایی ممکن است در جذب ویتامین ها و مواد معدنی برای بدن اختلال ایجاد کند و موجب ضعف عمومی بدن و کاهش سیستم ایمنی شود.
جمع بندی
بلانکیت ماده ای شیمیایی با خاصیت سفید کنندگی و نگهدارندگی است که در صنایع مختلفی چون صنایع غذایی، کاغذسازی، نساجی، عکاسی و حتی تصفیه آب کاربرد دارد. این ماده در برخی از کشور ها تحت نظارت دقیق برای مصارف خاص مجاز می باشد، اما در بسیاری از موارد به ویژه صنعت غذایی استفاده از آن به دلیل خطرات جدی برای سلامتی انسان ممنوع شده است.
یکی از رایج ترین موارد استفاده از سدیم دی تیونیت در صنایع غذایی، مصرف آن در نانوایی ها است. در واقع از این ماده در نان پزی برای سفیدتر کردن نان، افزایش ماندگاری آن و جبران ضعف کیفیت آرد به کار می رود. این کاربرد ها اگرچه ممکن است نان را خوش ظاهر و تازه تر نشان دهد، اما پیامد های مخربی را برای سلامتی دارد. مصرف مداوم نان حاوی بلانکیت می تواند مشکلاتی را از جمله اختلالات گوارشی، آسیب به کبد و کلیه، افزایش خطر ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش و کاهش سیستم ایمنی بدن را به دنبال داشته باشد.
استفاده از بلانکیت در نانوایی ها به دلیل فقدان آگاهی کافی برخی از نانوایان و تلاش برای کاهش هزینه ها با استفاده از آرد بی کیفیت رایج شده است. با این حال، روش های طبیعی مانند تخمیر مناسب و استفاده از مواد اولیه مرغوب می توانند جایگزین های سالم تر و مطمئن تری برای این ماده باشند.
برای تضمین سلامتی مصرف کنندگان و افزایش کیفیت نان، نظارت قانونی و آگاهی بخشی به نانوایان و مردم ضروری است. با اقداماتی مانند اطلاع رسانی عمومی و نظارت های دقیق، می توان از استفاده غیرقانونی و خطرناک مواد شیمیایی مانند سدیم دی تیونیت (جوهر قند) در صنایع غذایی جلوگیری کرد.